Rellen tijdens oudjaar: “Dit crapuul is ons crapuul.”

“Toen ik jong was durfde ik amper een strijker af te steken”, zei ik rond nieuwjaar tegen mijn vrouw. “Laat staan halve kernbommen die de ramen doen beven en sidderen.” Ik ben blij dat we deze week eindelijk oudjaar achter de rug hebben. Nu zijn die ontploffingen in de Antwerpse straten gewoon weer afrekeningen in het drugsmilieu in plaats van jolig vertier voor 15-jarigen. Ik weet dat ik nu een beetje als een opa klink, maar in mijnen tijd was het niet gebruikelijk dat we het nieuwe jaar ingingen door auto’s in brand te steken, de bakkerij van onze Turkse buurman aan gort te slaan, vuurpijlen af te schieten op gezinswoningen en hulpdiensten aan te vallen. 

Kattekwaad is van alle tijden, maar de intensiteit neemt toe. Dat blijkt ook uit de cijfers van de politie. Criminelen worden steeds jonger en onbesuisd. Er heerst bij een kleine harde kern jongeren een soort nihilisme waarin geen enkel besef is van waarden en normen. Of ze nu maatschappelijk, religieus of cultureel zijn, alles maakt plaats voor een snelle kick en een ferme shot snapchat-dopamine. 

Er zijn progressieve stemmen die afgelopen dagen de grijsgedraaide plaat opzette van achterstelling, racisme en discriminatie. Maar die verklaringen zijn net zoals hun verkiezingsresultaten blijven hangen in de jaren 90. 

De relschoppers zijn divers. In etnische achtergrond, maar evengoed in sociaal-economische klasse. Er zitten gasten bij die kind zijn van ondernemers of welgestelde tweeverdieners. Het eenzijdige riedeltje van de arme migrant die geen kansen krijgt van de maatschappij die een vuist maakt en zich verzet tegen diezelfde maatschappij is achterhaald. Het zijn jongeren die niet alleen hier geboren zijn, maar soms ook kinderen zijn van mensen die hier geboren zijn. Extreemrechtse politici mogen roepen dat dit crapuul terug moet naar hun eigen land, maar wat ze niet beseffen is dat dit crapuul nooit een ander land heeft gehad. Dit crapuul is ons crapuul.

Ik moet denken aan een quote van de Marokkaanse koning Hassan II toen hem door een Franse journalist gevraagd werd naar de integratieproblemen van Marokkaanse jongeren in Europa. Daar antwoordde hij fijntjes op: “Zijn deze jongeren geboren in Marokko, of in Europa?” Waarna hij vervolgde: “Het zijn jullie jongeren.”

Die extreem-rechtse stemmen wijzen naar de multiculturele samenleving als de oorzaak van de rellen in de straten van Antwerpen en Brussel, maar in welke cultuur is het normaal om auto’s in brand te steken op oudjaar? Dit soort taferelen zie je gewoon niet in Marokko of Congo. Wel is er niets zo Europees als straatprotesten. Denk maar aan de geschiedenis van straatprotesten in Frankrijk of het voetbalgeweld op het brede Europese continent. Ik trek het even bewust op flessen, maar rellen is een uitloper van de Europese verlichting. Deze onlusten op straat kunnen eenmaal niet bestaan zonder de vrijheid waar Europa zo fier op is. In een autoritair land als Marokko krijg je geen millimeter vrijheid om te protesteren of rebelleren. In de Marokkaanse cultuur worden ambulanciers helemaal niet aangevallen. In de Marokkaanse cultuur steken mensen geen auto’s in brand. In de Marokkaanse cultuur houd je je mening voor jezelf. In de Marokkaanse cultuur houdt iedereen zich liefst zo ver mogelijk van de autoriteiten.

Er zijn mensen die op zee sterven voor het leven dat jongeren in ons land hebben. Racisme en discriminatie zijn nog niet weg, maar progressieven moeten eens wakker worden in 2025 in plaats te blijven hangen in de jaren 90. Vrijheid komt met verantwoordelijkheid. De oplossing is niet om de vrijheid in te perken met juridisch spuug- en paktouw-werk van Bart De Wever, of de politie met scherp te laten schieten op jongeren. De oplossing is wel om als samenleving geen excuses te verzinnen, maar die jongeren tot de orde roepen en verplichten om hun verantwoordelijkheid op te nemen tegenover hun buren, de hulpdiensten, hun ouders en de rest van de samenleving.